Woda w ogrodzie. Oczko wodne, strumyk, własny staw

Gdzie strumyk płynie z wolna...

Przy aranżacji ogrodu, który znajduje się na zróżnicowanym, pochyłym terenie warto szukać rozwiązań nietypowych i nieoczywistych, powalających uzyskać dodatkowy efekt zaskoczenia, jak również umożliwiających stworzenie przestrzeni jedynej w swoim rodzaju.

Różnica poziomów jest doskonałym pretekstem umożliwiającym stworzenie nie tylko typowego oczka wodnego, ale wręcz działającego w układzie zamkniętym strumienia z kaskadami, stopniami wodnymi i spokojnymi zatoczkami. Jednak budowa takiego cieku wodnego jest dużo bardziej skomplikowana niż budowa oczka. Zaplanowanie w ogrodzie strumienia i zagospodarowanie działki ze spadkami może stanowić nie lada wyzwanie. Jednocześnie daje ogromne możliwości bardzo atrakcyjnego jej zaprojektowania. Uzyskujemy jednak wówczas dodatkowy, sensoryczny, efekt. Mamy żyw wodę, która pluk i szumi, co sprzyja relaksowi, przyciąga ptaki i owady.

Koryto strumienia

Do zaaranżowania strumienia zupełnie wystarczający jest spadek rzędu 1-2 proc. Jego optymalna głębokość waha się między 10 a 30 cm (także ze względów bezpieczeństwa, szczególnie najmłodszych użytkowników ogrodu). Miejsca o większym spadku należy kształtować z minimalnym przekrojem poprzecznym, przy wypłaszczeniach natomiast można zastosować szerokie rozlewiska.

Niezależnie od kształtu i wielkości podstawowym elementem zapewniającym szczelność będzie folia, najlepiej typu EPDM. Jednak już w wypadku wytyczenia i wypełnienia koryta liczba możliwych do wykorzystania środków wydaje się niemal nieograniczona. Do wytyczenia brzegów koryta znakomicie nadają się palisady. To rozwiązanie wydaje się oczywiste. Nie jest jednak jedyne. Równie dobrze sprawdzą się w tym wypadku także inne metody np. do tworzenia murków oporowych.

Jako podstawowe wypełnienie koryta strumienia prawdopodobnie użyty zostanie tradycyjny żwir (chociaż można zastanowić się na przykład nad użyciem grysu szklanego), ale niektóre z wymienionych produktów sprawdzą się także znakomicie jako elementy kształtujące stopnie wodne. Mowa tu przede wszystkim o splitowanych palisadach, płytach tarasowych i blokach schodowych.

Ważne szczegóły techniczne

W wypadku strumienia, w którym nie będą narażone na duże obciążenia, nie ma konieczności specjalnego mocowania ich do podłoża. Należy jednak bardzo uważać przy układaniu, aby nie narazić folii na przedarcie ostrymi krawędziami elementów.

Ogromny wpływ na szczelność i trwałość całej konstrukcji będzie miało również właściwe przygotowanie gruntu pod folią, jego wyprofilowanie i zagęszczenie. Szczególną uwagę należy zwrócić na miejsca, w których mają znaleźć się stopnie wodne. Podłoże tam powinno być idealnie płaskie, tak aby zapewnić równomierne obciążenie na całej powierzchni elementu. Ma to na celu zminimalizowanie ryzyka uszkodzenia folii.

Brzeg musi być praktyczny i estetyczny

Trzecim niezmiernie istotnym aspektem projektowania zbiorników wodnych w ogrodzie jest opracowanie brzegów. Wystająca z wody folia jest elementem niezbyt atrakcyjnym, warto więc ją zasłonić. Można oczywiście zwyczajnie przysypać ją żwirem, nie zawsze jednak rozwiązania oczywiste są najlepsze.

Doskonałą metodą mogą tu być również płyty tarasowe, lekko nadwieszone nad powierzchnią wody. W tym wypadku muszą być one jednak klejone do przygotowanej wcześniej betonowej wylewki, co zapewni im stabilność i zabezpieczy przed przypadkowym strąceniem.

Budujemy oczko wodne w ogrodzie

Samodzielna budowa oczka wodnego nie jest trudna, ani nie wymaga spełniania biurokratycznych wymogów, nie stanowi większego problemu ani pod kątem budżetu, ani trudności wykonania. Planując oczko wodne o powierzchni do 30 m kw – zgodnie z art. 30 ust. 1 Ustawy o Prawie Budowlanym – nie musimy występować o pozwolenie na budowę. Wystarczy jeżeli właściwemu organowi administracji architektoniczno - budowlanej zgłosimy taki zamiar wraz z dokładnym opisem rodzaju inwestycji oraz planowanym terminem jej realizacji.

Do dokumentacji należy dołączyć oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością. Jeżeli właściwy organ nie zgłosi sprzeciwu do naszego zawiadomienia do prac możemy przystąpić 22-go dnia od daty złożenia zgłoszenia. Jeżeli natomiast powierzchnia planowanego oczka wodnego będzie większa niż 30 m2, wymagane jest pozwolenie na budowę. Do wniosku dołączamy te same dokumenty, dodatkowo załączając cztery egzemplarze projektu sporządzonego przez osobę z uprawnieniami budowlanymi.

Najważniejsze zagadnienia

Przystępując do budowy oczka wodnego należy przede wszystkim wziąć pod uwagę jego lokalizację. Zbiornik powinien znajdować się w miejscu, gdzie będzie miał właściwe nasłonecznienie: najlepsze będzie miejsce o zmiennej ekspozycji na słońce, gdzie zbyt ciepła woda nie pozwoli się nadmiernie rozwinąć glonom, a jednocześnie zapewni wystarczającą ilość promieni słonecznych roślinom. Ważną kwestią jest również odpowiednia ilość drzew w otoczeniu zbiornika: to prawda, że dają cień, jednak spadające duże liście drzew mogą zalegać w oczku wodnym, gnić i je zanieczyszczać.

Warto pamiętać, aby w miejscu budowy nie przebiegały żadne instalacje czy korzenie drzew.

Gdy zamierzamy w oczku hodować ryby, trzeba wiedzieć, że jego głębokość musi wynosić min. 1,5 m. To zagwarantuje rybom warunki do życia podczas zimowych mrozów.

Różne sposoby budowy

Przed rozpoczęciem robót należy wybrać jedną z technologii, w której będziemy budować zbiornik. Na rynku dostępna jest bardzo szeroka oferta. Są to zarówno gotowe formy z żywic i polietylenu, jak i zbiorniki z syntetycznej gumy lub kauczuku o różnych kształtach i rozmiarach. Oczko wodne możemy także wyłożyć specjalną folią polietylenową lub PVC. W tym przypadku należy pamiętać, że im grubsza folia tym lepsza inwestycja. Najcieńsze folie mogą pękać już po 2 latach, co będzie skutkować bieżącym wyciekiem wody do gruntu. Oczko wodne możemy również wylać z betonu. Ten sposób charakteryzuje się większymi nakładami pracy, które jednak przekładają się na jego trwałość. Do tego koszty wykonania są stosunkowo niskie, a żywotność takiej konstrukcji szacuje się nawet na 50 lat.

Betonowe oczko wodne

Za takim rozwiązaniem przemawia nie tylko trwałość, ale również łatwość nadania pożądanego kształtu niecce. Jednak przy takiej konstrukcji warto sięgnąć po pomoc fachowca (przynajmniej na etapie projektowania zbiornika).

Jeżeli decydujemy się na wylanie dna oczka wodnego z betonu, to w pierwszej kolejności musimy odpowiednio przygotować podłoże (dno wykopu), i zadbać o ułożenie przed betonowaniem wszelkich instalacji. Na dno wykopu możemy wysypać tłuczeń lub piasek i zastabilizować go cementem. Rurę odprowadzającą wodę montujemy w najniższym punkcie dna wykopu i

prowadzimy poza oczko do dołu wypełnionego tłuczniem. Pozwoli nam to na sprawne opróżnianie oczka w przypadku konieczności czyszczenia lub konserwacji. Wykonanie betonowego oczka wodnego wymaga użycia szalunków, dlatego też zaleca się aby wykop był trochę większy od planowanego rozmiaru stawu, żeby później można było swobodnie usunąć deskowanie. Mieszankę betonową możemy przygotować sami najbliższej wytwórni betonu. Zaleca się, aby mieszanka spełniała klasę ekspozycji XF3 wg PN-EN 206-1. Zbrojenie przygotowane według wyliczeń projektanta zapewnia równomierne rozłożenie obciążeń, a także przejęcie sił od skurczu betonu. Nieckę oczka wodnego wykonuje się z żelbetu, ważne jest aby przed przystąpieniem do wylewania betonu zbrojenie dokładnie oczyścić – tylko odpowiednie przygotowanie szkieletu zbrojenia zapewnia dobrą współpracę betonu ze stalą. W trakcie układania mieszanki betonowej musimy pamiętać o jej właściwym zagęszczeniu tak, aby stwardniały beton był szczelny. Pamiętajmy również, że po całkowitym wyschnięciu i stwardnieniu betonu wewnętrzną powierzchnię powinniśmy dodatkowo zabezpieczyć preparatem przeciwwodnym (możemy odstąpić od tej czynności jeśli zamówimy na węźle betoniarskim beton o odpowiedniej wodoszczelności).

Staw kąpielowy jest tańszy od basenu

Tutaj już nie ma miejsca na amatorskie wyczyny. Budowa stawu wymaga uzgodnień i pomocy fachowców. Warto jednak rozważyć taką możliwość, bo budowa stawu kąpielowego jest tańsza od standardowego basenu czyszczonego chemicznie.

Jeżeli jednak zdecydujemy się na staw - potrzebujemy więcej miejsca niż na standardowy basen o powierzchni 50 m kw. (taka powierzchnia potrzebna jest, by można było w miarę komfortowo pływać). W przypadku stawów tzw. ekstensywnych, czyli samooczyszczających, pozbawionych urządzeń technicznych, część kąpielowa wynosi zaledwie 30 proc. powierzchni stawu, a akwen musi mieć powierzchnię co najmniej 200 m kw.

Wybieramy miejsce na staw kąpielowy
Stawy kąpielowe mogą mieć dowolną formę - przypominać zarówno baseny, jak i naturalne zbiorniki wodne. Zazwyczaj są lokalizowane w miejscach dobrze nasłonecznionych, bez sąsiedztwa dużych drzew. Drzewa bowiem zasłaniają słońce, a ponadto wpadające do wody liście mogłyby spowodować zaburzenie dokładnie zbilansowanego ekosystemu.

Jak szacują eksperci, do prawidłowego funkcjonowania stawu kąpielowego i utrzymywania komfortowego poziomu temperatury wody w polskich warunkach klimatycznych zbiornik powinien być ogrzewany przez słońce latem przez ok. 6-8 godzin na dobę. Jeśli nie ma możliwości budowy stawu w miejscu zapewniającym taki poziom nasłonecznienia, trzeba wspomagać naturę urządzeniami technicznymi.

Jak zbudować staw

Staw kąpielowy to nic innego, jak sztucznie stworzony zbiornik wodny, odizolowany od środowiska hydrogeologicznego, utrzymujący parametry wody nadającej się do kąpieli.

W skład stawu wchodzi część kąpielowa oraz część oczyszczająca wodę (regeneracyjna), obsadzona roślinami biorącymi czynny udział w procesie samooczyszczania wody. Wypełniona jest ona często specjalnie dobranym materiałem filtracyjnym o właściwościach adsorbcyjnych, uzdatniającym cyrkulującą wodę.

Część uzdatniająca wodę to skomplikowana konstrukcja inżynierska, przypominająca raczej biologiczną oczyszczalnię ścieków, dlatego lepiej powierzyć jego zaprojektowanie fachowcowi. Naturalne procesy samooczyszczania wody są w stawie kąpielowym intensyfikowane, a wodę filtrują złoża mineralno--roślinne, których parametry projektowane są indywidualnie dla każdego akwenu. Również rośliny dobierane są do parametrów zastosowanej wody w taki sposób, by były w stanie rozwijać się oraz by eliminowały jak najwięcej związków biogennych.

Partnerzy:
Sambor-Tech
ul. Subisława 9-11
89-600, Chojnice
606 386 925
[email protected]
sambor-chojnice.pl

P.H.U.P. Duet II J.Kucharska i H.Kaszuba SP. Jawna
[email protected]
506 633 542
ul. Kaszubska 2
89-620 Chojnice
www.duetchojnice.pl

Elektromajster Zakład Usługowo-Handlowy
Eugeniusz Piekarek
Ul. Gdańska 43, 83-330 Żukowo
58-684-94-39
[email protected]
sklep.elektromajster.com.pl

F.H.U.P "KORZEB" ARCHITEKTURA OGRODOWA
89-600 Chojnice
ul.Wysoka 10
600-391-827
www.plotylamelowe.pl

"METALZBYT" S.C
697989361
[email protected]
www.husqvarna.com/pl